Adieu Bip

To Σάββατο που μας πέρασε, τα χέρια σιώπησαν για πάντα. Δεν θα ξανακούσουμε τη μουσική της σιωπής. Σας παραθέτω μερικά βιογραφικά στοιχεία του Marcel Μarceau καθώς και ένα απόσπασμα της συνέντευξης που είχε δώσει στον Θανάση Λάλα στις 6 Ιουλίου 2003. Τυχεροί όσοι τον είχαν δει στο Ηρώδειο τότε.

.........
Ο γεννήθηκε στο Στρασβούργο και το ενδιαφέρον του για την μιμική άρχισε να εκδηλώνεται από μικρή ηλικία, όταν επεδίωκε να αποδώσει με χειρονομίες όλα όσα πυροδοτούσε η ανεμπόδιστη φαντασία του. Αργότερα ανακάλυψε τους καλλιτέχνες του Βωβού. Οι Charlie Chaplin, Buster Keaton, Harry Langdon, Stan Laurel και Oliver Hardy, στάθηκαν αντικείμενα θαυμασμού και έμπνευσης και σύντομα οδήγησαν τον Marcel Marceau στην τέχνη της σιωπής. Σύντομα, το εξαιρετικό ταλέντο του Marceau του χάρισε το ρόλο του Αρλεκίνου, στην παράσταση παντομίμας του Jean-Louis Barrault, με τίτλο Baptiste.Το 1947, ο Marceau δημιουργεί τον Μπιπ, τον καλόκαρδο κλόουν με το ριγέ πουλόβερ και το εκκεντρικό καπέλο που έμελλε να γίνει δια βίου, το άλλο του μισό. Εκτοτε, ακολούθησαν πολλές μεγάλες στιγμές για τη μεγάλη αυτή μορφή των παραστατικών τεχνών

TO BHMA 6.07.03

Παντομίμα, μίμησις των πάντων;

«Το στυλ της παντομίμας γεννήθηκε στα 1949, βασιζόμενο σε μια γραμματική από χειρονομίες, η οποία έφθανε στο κοινό γεμάτη από σιωπές, της οποίας όμως τα μαγνητικά κύματα επεδίωκαν να εξιχνιάσουν τη μαεστρία και το ύφος (στυλ) της τέχνης μας. Κάπως έτσι γεννήθηκε η ταυτότητα του μίμου, με όλα τα στοιχεία και τις υπάρξεις που κουβαλάει μέσα της.
Το να λαμβάνεις υπόψη τη φύση των αντικειμένων, τα πρόσωπα και τον κόσμο που σε περιβάλλει έκανε την τέχνη μας ορατή διά μέσου αυτού που δεν φαίνεται. Αποτελώντας ένα ερέθισμα για τη φαντασία μας, η τέχνη μας επιβεβαίωνε την ποιητική της διάσταση (υπόσταση). Ο χρόνος γινόταν ελλειπτικός και δημιουργούσε μια καινούργια δραματική διάσταση. Ετσι ανοίγονταν μπροστά στα μάτια μας τα μυστήρια της φαντασίωσης, η οποία προκαλούσε στο κοινό την έκπληξη, βασικό στοιχείο κάθε μορφής τέχνης. Σιγά σιγά τα διάφορα στυλ της παντομίμας προσανατολίζονταν προς την κοινωνική σάτιρα, τον ονειρικό μύθο, τον συμβολισμό και τον σουρεαλισμό. Δημιουργώντας μεταφορές και παραβολές, ο αόρατος αυτός κόσμος συγκεκριμενοποιούσε την ποιητική μας δραματουργία

-Πώς «γεννήθηκε» ο Μπιπ;

«Ο Μπιπ είναι ένας πολιτικός και (μπουρλέσκ) κωμικός ήρωας της εποχής μας. Ημουν τότε 24 ετών. Με τον καιρό, αυτό το πρόσωπο απέκτησε δική του δύναμη και δυναμική. Εκείνη την εποχή έφτιαξα μια ομάδα και με εκείνη την ομάδα άρχισα να ανεβάζω μιμοδράματα.
Θα ήθελα εδώ να κάνω μια εξομολόγηση. Το πρώτο μιμόδραμα το οποίο ανέβασα ήταν ένα ελληνικό μιμόδραμα: "Θεόκριτος". Υπήρχε η ιστορία, την οποία είχα διαβάσει, μα δεν υπήρχε ερμηνεία για το στυλ, το οποίο θα έπρεπε να εφεύρουμε εξ ολοκλήρου. H ιστορία είναι η ακόλουθη: Ενας έλληνας ψαράς κοιμάται με τους έλληνες συναδέλφους του δίπλα στη θάλασσα και ονειρεύεται ότι έπιασε ένα χρυσό ψάρι και αυτό το ψάρι τους κάνει όλους πλούσιους. Ξέρει ότι θα πάνε να ψαρέψουν την αυγή, αλλά είναι ακόμη νύχτα. Ξυπνάει τους συντρόφους του και τους λέει ότι ονειρεύτηκε ένα χρυσό ψάρι, θα γίνει άραγε αυτό στα αλήθεια; Και οι σύντροφοί του του απαντάνε "ονειρέψου πρώτα ένα κανονικό ψάρι και μετά ένα χρυσό" και ξαναπέφτουν για ύπνο. Τότε εκείνος ονειρεύεται ότι ακούει μια φωνή που τον φωνάζει με το όνομά του. Είναι το χρυσό ψάρι που τον φωνάζει! Κολυμπάει μέσα στη θάλασσα πηγαίνει όλο και πιο βαθιά για να βρει το χρυσό ψάρι που τον καλεί και, φυσικά, πνίγεται. Ανέβασα λοιπόν πέντε ελληνικά μιμοδράματα με τους μαθητές της σχολής του Βιλέν το 1946, στην αρχή της καριέρας μου. Από τότε δεν ξανανέβηκαν αυτά τα μιμοδράματα και αυτή ήταν η μοίρα τους. Θέλω να πω ότι το πρόσωπο του Μπιπ δεν είναι μόνο ένα πρόσωπο. Περιτριγυρίζεται πάντα από άλλους τύπους».

-Αν η φαντασία σας είχε ένα παράθυρο και το ανοίγατε, ποιο τοπίο θα βλέπατε;

«Την ανάσα της ζωής».

- Τι ακούτε;

«Τη μουσική της εσωτερικότητας. Τη σιωπή της μουσικής και τη μουσική της σιωπής».

- Τελικά τι είναι οι φωνές της σιωπής;

«Οι μίμοι πρέπει να έχουν βιωμένη αντίληψη των κινήσεων η οποία ξεπερνώντας τους ψυχρούς μηχανισμούς που έχουν διδαχθεί θα μπορέσει να προσαρμοστεί και να εκφράσει τις ανησυχίες και τις φιλοδοξίες τους. Οι φωνές της σιωπής είναι η προέκταση των εσωτερικών μας φωνών. Αυτές κινητοποιούν τους "μαιάνδρους" του υποσυνειδήτου μας και δίνουν διαύγεια στη συνείδησή μας διότι ο μίμος πρέπει να είναι καθαρός, αναγνώσιμος, ελλειπτικός και ποιητικός, ακόμη και όταν αναζητεί την αφαίρεση. Πρέπει να τέρπεις με τη φόρμα και να αγγίζεις με τη χάρη και το περιεχόμενο. Θέλουμε με την τέχνη μας να διδάξουμε την αίσθηση της ταπεινότητας, να στρέψουμε το βλέμμα στο φυσικό σύμπαν της ύπαρξης μέσα σε έναν κόσμο τσακισμένο από τα πάθη και τη βία, ο οποίος όμως ακόμη αναζητεί το φως και τον έρωτα».

υγ .Το παράθυρο της φαντασίας βλέπει την "ανάσα της ζωής".Δεν είναι μοναδικό αυτό που είπε;